در علم شیمی صابون، یک اسید چرب است. از صابون معمولا برای شستشو، پاکیزگی و حمام کردن استفاده می‌شود و این باور از زمان‌های قدیم بوده که پاک‌کننده آلودگی بدن است. صابون‌های بدن در اشکال مختلف با ترکیبات مختلف وجود دارند. روزهایی که شما و کل خانواده از یک مدل صابون استفاده می‌کردید، گذشته است. امروزه صابون‌های نواری، صابون‌های مایع، ژل‌های دوش، صابون‌های مخصوص پوست‌های خاص، صابون‌های ضد باکتری و حتی صابون‌های دم‌شده با گیاهان وجود دارد. تصمیم گیری برای اینکه کدام یک را تهیه کنید کافی است تا شما بخواهید دست به کار شوید. مطمئناً نمی خواهید صابون اشتباهی بخرید و در نهایت با یک واکنش آلرژیک مواجه شوید. ما هم در ادامه این مطلب قصد داریم تا بیشتر از پیدایش صابون به شما توضیح دهیم.
صابون چیست؟
صابون‌ها پتاسیم اسیدهای چرب و نمک‌های سدیم هستند. این اسید‌ها در روغن‌های گیاهی یا چربی‌های حیوانی یافت می‌شود. این ترکیبات یک زنجیره هیدرو کربنی با ۱۲ تا ۱۸ اتم کربن هستند. برای اینکه از شر چربی‌های اضافی پوست خلاص شوید، صابون‌ها باید قدرت پیوند داشته باشند. در ساختار صابون اسیدهای چرب پالمیتیک، استئاریک و اولئیک وجود دارند. صابون واقعی از اسیدهای چرب تشکیل شده است که حاوی زنجیره‌ای از اتم‌های هیدروژن، کربن و اکسیژن متصل به هم هستند. یک انتهای این زنجیره چربی دوست است یعنی روغن‌ها را جذب می‌کند؛ انتهای دیگر زنجیره آبدوست یا جذب آب است. هنگامی که کف روی پوست شما ایجاد می‌شود،انتهای چربی دوست مولکول‌ها، چربی و روغن روی پوست شما را جذب می‌کنند و وقتی آبکشی می‌کنید، انتهای آبدوست مولکول‌ها به دنبال آب می‌روند و به شما اجازه می‌دهند مولکول‌های صابون و ناخالصی‌های متصل به آن‌ها را بشویید و تمیز شوید.
ترکیبات صابون
صابون ترکیبی از چربی حیوانی یا روغن گیاهی است. صابون به دو ماده خام اصلی نیاز دارد: چربی و قلیایی. قلیایی که امروزه بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، هیدروکسید سدیم است. همچنین می توان از هیدروکسید پتاسیم استفاده کرد. صابون مبتنی بر پتاسیم نسبت به صابون مبتنی بر سدیم، محلول در آب بیشتری ایجاد می کند و بنابراین به آن "صابون نرم" می گویند. صابون نرم، به تنهایی یا در ترکیب با صابون بر پایه سدیم، معمولا در محصولات اصلاح استفاده می‌شود.
ماده چرب اصلی در صابون سازی پیه است. این ماده حدود سه چهارم روغن‌های مصرفی صنایع صابون‌سازی است. همچنین گلیسیرید‌هایی از مخلوط چربی‌های جامد گاوی است که از آب کردن با بخار به دست می‌آیند. با بخار کردن چربی جامد، پیه روی آب تشکیل شده و از روی آب جمع‌آوری می‌شود. برای افزایش انحلال‌پذیری می‌توان در داخل ظرف صابون‌سازی پیه را با روغن نارگیل مخلوط کرد. دومین ماده اولیه برای صابون روغن دنبه که منبع مهمی از گلیسیرید‌های چرب است می‌باشد. صابون چربی یا روغنی است که با یک ماده قلیایی مخلوط شده است که این روغن از یک حیوان یا گیاه تامیین می‌شود.
تاریخچه
در طول اعصار از صابون برای پاکسازی، درمان زخم‌های پوستی، رنگ کردن مو و به‌عنوان مرهم پوست استفاده میشده است. اما امروزه به طور کلی از صابون به عنوان پاک‌کننده‌‌ای خوشبو استفاده می‌کنیم.
به درستی مشخص نیست که کدام قوم یا کشور برای اولین بار صابون را ساختند؛ گفته می‌شود که اولین بار قوم فنیقی صابون را ساختند و اقدام به فروش آن کردند.
در کتاب‌های میلاد مسیح از صابون‌های حاصل از پیه گوسفند و خاکستر‌های زغال چوب و آهک اشاره شده است. در کشور‌های حاشیه مدیترانه در قرون وسطی صابون تهیه و مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما دسترسی به آن آسان نبود، تا اینکه گولبر وزیر لویی چهاردهم در قرن هفدهم میلادی صنعت صابون‌سازی را به کار گرفت و به تدریج در قرن هجدهم صابون در چند منطقه تولید می‌شد. اما تا قرن سیزدهم هیچگاه صابون به مقدار کافی در دسترس نبود، سپس از ترکیب قلیا و خاکستر صابون به صورت صنعت، تولید و عرضه شد.
برخی منابع معتقدند که ابتدا حدود ۲۸۰۰ سال پیش از میلاد در شهر بابل باستان ماده‌ای شبیه صابون ساخته شد. اما برخی از منابع مصری باور دارند که حدود ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد چنین ماده‌ای ساخته شده است. در حدود ۶۰۰ سال پیش از میلاد فن صابون سازی توسط ملوانان فنیقی‌ها به مدیترانه برده شد.
در اوایل میلاد، صابون از چربی‌های بز و خاکستر‌های به دست آمده از چوب سوزانده شده درخت آلش تهیه می‌شد. از قرن هجدهم به بعد صابون را از سود سوز‌آور که از نمک معمولی به دست می‌آید، می‌ساختند. در همین زمان از چربی‌های گیاهی مثل روغن زیتون، روغن بادام و روغن کنجد به جای چربی‌های حیوانی استفاده شد. در قرن نوزدهم در سال ۱۸۶۵ ویلیام شپهارد برای اولین بار صابون مایع را اختراع کرد.
پیدایش صابون در خاورمیانه و ایران
دستورالعمل تهیه صابون توسط محمد بن زکریای رازی شرح داده شده است که از روغن گلیسیرین و روغن زیتون در تهیه صابون استفاده می‌شد. در خاورمیانه صابون از ترکیب چربی‌ها با قلیا تهیه می‌شد. در سوریه برای تهیه صابون از چربی‌ها، قلیا و آهک استفاده می‌کردند. بنابراین صابون از سوریه به تمام نقاط جهان اسلام و اروپا صادر شد. صابون در ایران ابتدا در دوره صفویه در بروجرد ساخته شد سپس حدود ۱۵۰ سال پیش در دوره قاجار به شهر مراغه برده شد. امروزه در شهرهایی مثل مراغه و بروجرد صابون‌پزی وجود دارد و به سایر نقاط کشور ارسال می‌شود.
تاریخچه صابون در اروپای قرون وسطی
مواد اولیه لازم برای تهیه صابون
مواد اولیه لازم برای تهیه صابون به سه دسته تقسیم می‌شوند:
الف: مواد چرب: چربی‌ها از دسته گلیسیرید‌ها هستند که به عنوان مثال مهمترین آن‌ها عبارتند از:
۱.نصف چربی‌های مصرفی برای تهیه برخی صابون را چربی‌های گاو و گوسفند تشکیل می‌دهد که این صابون جزء مرغوب ترین صابون است.
۲. حدود ۱۵ درصد چربی مصرفی در صابون را روغن نارگیل تشکیل می‌دهد. این چربی باعث می‌شود که صابون در آب حل شود.
۳. در تهیه صابون حمام و دستشویی روغن نخل کاربرد فراوانی دارد.
۴. در صابون‌های نرم و صابون‌های مایع از روغن زیتون استفاده می‌شود.
۵. برای تولید صابون‌های ارزان قیمت از روغن پنبه دانه استفاده می‌شود.
ب: مواد قلیایی: شامل کربنات سدیم، هیدروکسید پتاسیم و هیدروکسید سدیم است.
سدیم هیدروکسید از مهمترین ماده قلیایی برای تهیه صابون‌های مرغوب است. در تهیه صابون از سدیم کربنات نیز که منجر به تولید صابون جامد می‌شود استفاده می‌کنند، در این صورت با حرارت دادن، گاز دی اکسید کربن را خارج می‌کنند. در تولید صابون‌های مایع از پتاسیم هیدروکسید به جای سدیم هیدروکسید استفاده می‌شود.
ج: مواد افزودنی: مواد افزودنی دیگری نیز در تولید صابون استفاده می‌شوند.
۱.برای ارزانتر شدن و پر کردن صابون
۲. افزایش خاصیت پاک کنندگی صابون
۳. جهت کاربرد‌های ویژه صابون
روش تهیه صابون
جمع بندی
صابون برای کمک به از بین بردن عرق و کثیفی از پوست شما مفید است، به همین جهت از گذشته یک وسیله مهم برای نظافت و پاکیزگی بوده است؛ بنابراین بسیاری از افراد آن را به عنوان بخشی منظم از روال بهداشت شخصی خود قرار می‌دهند. این محصول از چربی‌های گیاهی یا حیوانی درست می‌شود. اولین شوینده است که توسط بشر کشف و مورد استفاده قرار گرفت. صابون‌ها انواع مختلفی دارند که بسته به نوع مواد به کار رفته در آن‌ها خواص متفاوتی دارند. در ایران نیز صابون‌های مرغوبی با بو و عطر مطلوبی تولید و به بازار عرضه می‌شود.
طراحی و پیاده سازی :