یکی از فراورده‌هایی که روزانه استفاده‌های زیادی از آنها می‌شود مواد شوینده است که نقش مهمی در سلامت و بهداشت هر فرد دارد. یکی از این شویندهها صابون است که از گذشته‌های بسیار دور برای برطرف کردن آلودگی‌ها و کثیفی‌ها از آن استفاده می‌شد. اکثر صابون‌های تجاری دارای ماده شیمیایی هستند که عوارضی مانند خشکی و سوزش پوست را ایجاد می‌کنند. ترکیبات زیادی در تولید صابون نقش دارند از جمله این ترکیبات سدیم لوریل سولفات یا sls است که ماده‌ای تقریبا سمی است. ما در این مقاله قصد داریم شما را با sls موجود در صابون و مزایا و معایب آن آشنا کنیم.
sls چیست ؟
Sls یک ماده کف‌کننده است که در تولید اکثر شویندهها از جمله صابون، محصولات آرایشی و زیبایی، خمیر دندان‌ها، محصولات پاک‌کننده و شستشو استفاده می‌شود. این ماده از روغن نارگیل یا روغن نخل و نفت تهیه می‌شود و باعث افزایش تاثیر پاک کنندگی در شویندهها می‌شود. پاک‌کننده‌ای با قدرت زیاد است و جزء سورفاکتنت‌ها می‌باشد.
Sls یک سورفاکتانت آنیونی است که با نام‌های as، k12، سدیم لوریل سولفات، سولفات الکل کوکو و عامل کف‌کننده شناخته می‌شود. معمولا محصولات تجاری آن به رنگ زرد روشن و به صورت پودر سفید کریستالی هستند. این ترکیب یک محلول غیر یونی خوبی در الکل، اتر و کلروفرم تولید می‌کند.
معمولا روغن و آب به طور عادی با هم ترکیب نمی‌شوند، اما ماده‌ای به نام سورفاکتانت باعث می‌شود که آب و روغن با هم مخلوط شوند. سورفاکتانت ماده‌ای است که در صابون‌ها و مواد شوینده سبب تمیز شدن چربی‌ها و کثیفی‌ها از روی ظروف و پوست می‌شود. اگر چه sls ماده‌ایست که از نارگیل تولید می‌شود اما طی فرایند تولید با یک ماده سمی ترکیب می‌شود. بیش از ۸۰ محصول از محصولات خانگی را این ماده تشکیل می‌دهد و ممکن است در بعضی موارد تا ۳۰ درصد وزن یک محصول را در بر گیرد.
کاربرد سدیم لوریل سولفات یا sls :
سدیم لوریل سولفات یا sls در موارد زیر بسیار کاربرد دارد:
در برخی مواقع نیز ممکن است به منظور غلیظ شدن غذا در برخی مواد غذایی نیز استفاده شود.
عوارض مصرف سدیم لوریل سولفات :
سدیم لوریل سولفات یک ماده شیمیایی تحریک کننده است و استفاده از آن ممکن است به پوست آسیب برساند. چیزی که مضر و حساسیت‌زا است دو معیار دارد، یکی از این دو معیار تحریک پوست انسان و دومی توانایی نفوذ به آن است، Sls این دو معیار را دارد. به طور کلی سدیم لوریل سولفات زمانی برای پوست خطرناک است که به طور طولانی با آن تماس داشته باشد. اما اگر فرض کنیم شوینده‌‌هایی که sls دارند به مدت طولانی روی پوست نباشند. در این صورت احتمال اینکه بر روی آن تاثیر بگذارند کم است.
بنابراین تولید کنندگان محصولات ارایشی باید آزمایشات محصولات خود را به طور کامل انجام دهند و هر گونه عوارضی که ممکن است آن محصول روی پوست بگذارد را روی برچسب آن درج نمایند. مثلا درج نمایند که در صورت قرمز شدن مصرف را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید پس صابون هم اگر به مدت طولانی روی پوست صورت نماند ماده sls در صابون تاثیر مخرب نخواهد داشت.
مهمترین تاثیر سدیم لوریل سولفات این است که باعث می‌شود محافظ رطوبتی پوست شکسته شده و علاوه بر این که خود در پوست نفوذ پیدا می‌کند، سبب نفوذ راحت مواد شیمیایی نیز به زیر آن می‌شود. لایه بیرونی پوست را تخریب کرده و این اثرات ممکن است تا ۱۷ روز روی پوست باقی بمانند؛ چون با مواد خطرناک و شیمیایی دیگری ترکیب می گردد و سبب ریزش مو هم می‌شود.
خواص و ویژگی سدیم لوریل سولفات :
از جمله خواص سدیم لوریل سولفات کف کنندگی، آلودگی زدایی، نفوذ کنندگی و پخش کنندگی است. مقدار زیادی از این ماده در فوم‌ها به کار می‌رود، اما پایداری آن در شرایط اسیدی خیلی بالا نیست.
مصرف بیش از حد و طولانی مدت آن پوست را تحریک می‌کند و باعث بروز حساسیت می‌شود. اما مصرف آن در شوینده‌های پوست به عنوان کف کنندگی است و غلظت آن در این شویندهها بسیار محدود می‌باشد.Sls جزء اصلی‌ترین مواد در تهیه شوینده‌هاست و درصد بالایی از آن در پاک کننده‌های خانگی وجود دارد.
جمع بندی :
صابون از شوینده‌های مهم و پررنگ در بهداشت ماست که ماده sls در صابون و در اکثر مواد شوینده هم وجود دارد؛ ماده شیمیایی سدیم لوریل سولفات یا همان sls به دلایلی که در این مطلب مطرح شد، جزئی جدایی ناپذیر در این محصولات است. مگر اینکه از صابون‌های بدونsls و گیاهی استفاده کنید. درواقع تلاش کنید از مصرف صابون‌های حاوی لوریل سولفات سدیم (SLS) پرهیز کنید؛ این ماده ترکیبی‌ست که در بسیاری از مواد شوینده و پاک کننده است و آلودگی ها را از بین می برد. در برخی از صابون های شست و شو بدن، شامپوها و پاک کننده های صورت نیز وجود دارد. از آن‌جا که سورفاکتانت‌ها می توانند بر روی پوست اثر خشک کنندگی داشته باشند، صابون‌های حاوی SLS باعث خشک شدن بیشتر و بیش از حد پوست بویژه در افرادی که پوست خشک دارند خواهد شد.
اگر کسی نگران عوارض احتمالی سدیم لوریل سولفات است باید از محصولات با برچسب بدون sls استفاده کند. در واقع مشکلاتی مانند ریزش موی سر بعد از استفاده از یک شامپو یا مشکلاتی مثل قرمزی و خشک شدن پوست بعد از حمام به دلیل استفاده از شوینده محصولات دارای sls است و بهتر است که استفاده از آن محصول را قطع کنید.
طراحی و پیاده سازی :